Kies je bij een energie aanbieding voor vast of variabel?

Iedereen heeft het inmiddels waarschijnlijk wel gehoord: de energie- en gasprijzen gaan behoorlijk stijgen komend jaar. Huishoudens die binnenkort een nieuw energiecontract moeten afsluiten, gaan honderden euro’s meer betalen dan afgelopen jaar. Het wordt ook verwacht dat per 1 januari 2022 de variabele tarieven omhoog gaan schieten. Ook gaat de belasting op energie het komende jaar nog omhoog, waardoor iedereen uiteindelijk nog duurder uit is. Is het dan in 2022 verstandiger om je prijs voor energie vast te zetten of variabel te houden?

De verschillen tussen een vast en variabel energietarief

We gaan het dus hebben over de keuze tussen een vast of variabel tarief voor jouw energiecontract. Daarvoor is het handig om te weten wat nu precies het verschil is tussen deze twee soorten tarieven. Bij een energiecontract met een vast tarief betaal je gedurende de periode vaste tarieven voor de levering van gas en stroom. Dit geldt dan wel alleen voor de kosten die naar jouw energieleverancier gaan, dus de vaste leveringskosten.

Bij een energiecontract met variabele tarieven kan de prijs voor de levering van stroom en gas gedurende de looptijd van het contract variëren. De tarieven kunnen dus stijgen, maar ook dalen gedurende die periode. Of de tarieven hoger of lager zullen worden in een bepaalde periode, is erg lastig te voorspellen. Het is dus belangrijk om zelf af te wegen of je het risico wil en kan nemen om voor variabele tarieven te kiezen, of dat je beter voor de zekerheid van een vast tarief kunt en wilt gaan. Mochten de variabele tarieven dalen, dan lijkt dit natuurlijk een groot voordeel en een goede reden om hiervoor te kiezen. Er zitten verschillende voor- en nadelen aan zowel variabele als vaste tarieven. We geven je een overzicht van deze voor- en nadelen, zodat je een goede afweging kunt maken voor jezelf.

De voor- en nadelen van een vast of variabel energietarief

Het verschil tussen vaste en variabele kosten zit hem echt alleen in de leveringskosten van stroom en gas. Andere kosten die erbij komen, zoals belasting, overheidsheffingen, Opslag Duurzame Energie en Klimaattransitie en netbeheerderskosten, blijven gelijk en zijn dus hetzelfde bij zowel vaste als variabele energiecontracten. Dat komt omdat deze kosten niet voor de leverancier zijn, maar naar de overheid en de netbeheerder gaan.

De voordelen van een vast energietarief zijn vooral de zekerheid en het feit dat je een lange tijd geen omkijken hebt naar je contract. Je weet wat je betaalt en je weet hoelang dat zo blijft. Het grootste nadeel van een vast tarief is dat je niet kunt profiteren van eventueel dalende prijzen. Het voordeel van variabele tarieven is dat je minder betaalt wanneer de tarieven dalen, maar aan de andere kant kan het ook zijn dat je meer gaat betalen dan de vaste prijs, mochten de tarieven stijgen. Dan is dit juist weer een nadeel. Een ander nadeel is dat je niet veel zekerheid hebt, aangezien de tarieven op ieder moment kunnen veranderen.

Hoe vaak veranderen variabele tarieven voor stroom en gas?

Om te weten of je wel of niet wil kiezen voor variabele tarieven voor stroom en gas, is het natuurlijk ook handig om te weten hoe vaak de tarieven ongeveer veranderen. Normaal gesproken wijzigen de tarieven van leveranciers ieder half jaar, op 1 januari en 1 juli. Sinds 2014 zijn er echter ook leveranciers die hun tarieven per kwartaal wijzigen. Maar in sommige gevallen kunnen leveranciers hun tarieven ook tussentijds aanpassen, als de markt daar aanleiding toe geeft.

Dit is niet toegestaan bij energiecontracten met een vast tarief. De overige kosten voor de netbeheerder en de overheid kunnen eenmaal per jaar wijzigen, op 1 januari. Wanneer een contract met een vast tarief afloopt, verandert dit in een nieuw variabel contract, vaak met hogere tarieven dan het contract met een vast tarief. De vaste tarieven gelden, net als de variabele tarieven, enkel voor de leveringskosten voor stroom en gas. De kosten voor de netbeheerder en de overheid kun je niet vast laten zetten.

Wanneer moet je informatie krijgen over prijswijzigingen vanuit de leverancier?

Zowel bij variabele als vaste energie aanbiedingen kunnen er in sommige gevallen dus wijzigingen plaatsvinden in de tarieven die je betaalt. Hier zitten echter wel nog een aantal verplichtingen aan vast voor de leverancier. Bijvoorbeeld het op tijd informeren over prijswijzigingen.

Energieleveranciers zijn vanaf 1 januari 2015 verplicht om tijdig, expliciet en persoonlijk aan jou te laten weten dat de tarieven gaan veranderen. Een mail waarin ze je verwijzen naar de website is dus allang niet meer voldoende. Daarnaast moet er in de algemene voorwaarden van de leverancier duidelijk vermeld staan hoe ze omgaan met prijswijzigingen. Je hebt altijd rechten als er wijzigingen gedaan worden in de tarieven.

30 dagen van tevoren

Een energieleverancier moet dus tijdig aan jou laten weten dat de tarieven gaan veranderen. Je hebt namelijk opzegrecht bij bepaalde wijzigingen in de tarieven, die ook duidelijk in de algemene voorwaarden van de leverancier genoemd moeten worden. Maar wat wordt er nu eigenlijk gezien als tijdig? Er wordt geen specifiek aantal dagen genoemd, zoals dat bij telecombedrijven wel gebeurt. Deze bedrijven zijn namelijk verplicht om klanten 30 dagen van tevoren in te lichten over veranderingen in de tarieven voor bellen, internet en tv. Wanneer de aanpassingen in jouw nadeel zijn, bijvoorbeeld dat de prijs omhooggaat of dat er zenders verdwijnen, dan heb jij het recht om het abonnement zonder extra kosten op te zeggen.

Op de energiemarkt gaat dit helaas anders. De Autoriteit Consument & Markt sluit aan bij de opzegtermijn voor consumenten. Deze termijn is 30 dagen, dus die termijn wordt ook aangehouden door de toezichthouder voor het informeren over wijzigingen in de prijs van variabele tarieven voor stroom en gas. Ben je het niet eens met het nieuwe tarief, dan heb je genoeg tijd om eventueel over te stappen van leverancier. Uiterlijk 1 juni en 1 december moet de leverancier jou dus op de hoogte brengen van eventuele aanpassingen in de tarieven voor 1 januari of 1 juli.

Wat is dus het meest voordelig voor energie: vast of variabel?

Over het algemeen is een contract met vaste tarieven dus voordeliger voor consumenten. De jaarkosten hiervan liggen meestal dus lager dan bij een variabel contract. Veel energieleveranciers bieden ook welkomstkortingen bij vaste contracten en een vast contract biedt natuurlijk meer zekerheid.