Zo zit de energiemarkt in elkaar
De energiemarkt is complex en uitgebreid. Voor particulieren zijn vooral de energieleveranciers zichtbaar, maar er zijn nog veel meer spelers actief op de markt. Samen hebben zij allemaal een grote invloed op de prijzen en beschikbaarheid van energie. EnergieAanbieding.nl legt in vogelvlucht uit hoe de energiemarkt in elkaar zit.
Energieleveranciers
Energieleveranciers verkopen elektriciteit aan bedrijven en particulieren. In de meeste gevallen kopen de energieleveranciers de elektriciteit ook in, maar soms gaat dit via een tussenpartij. De inkoop gaat grofweg op vier verschillende manieren: via één van de twee energiebeurzen in Nederland (de APX en de Endex), via onderlinge deals, via buitenlandse producenten of via eigen energiecentrales. De grootste energieleveranciers in Nederland zijn in willekeurige volgorde Nuon, Essent, Electrabel, Delta, Eneco en E.ON. De grootste energieleveranciers van Nederland zijn in de regel ook producenten van elektriciteit. Op deze manier kunnen zij vrij voordelig elektriciteit inkopen en weer doorverkopen aan consumenten.
Energieleveranciers leveren elektriciteit een bedrijven en particulieren en zijn verantwoordelijk voor de service naar de uiteindelijke afnemers. Zij zijn daarom voor de afnemers het meest zichtbaar van alle spelers op de energiemarkt. Energieleveranciers mogen in principe zelf de verkoopprijzen bepalen, maar zitten hierin wel vast aan regels vanuit de overheid. Wel zijn zij vrij om bijvoorbeeld speciale energie aanbiedingen aan te bieden of verschillende soorten pakketten en contracten samen te stellen.
Netbeheerder
De netbeheerder beheert het volledig elektriciteitsnetwerk. Dit zijn dus de ondergrondse kabels, hoogspanningslijnen en de diverse transformatorgebouwen in het land. De netbeheerder die verantwoordelijk is voor het Nederlandse hoogspanningsnetwerk is TenneT. TenneT ziet erop toe dat het netwerk op een eerlijke en onafhankelijke manier beschikbaar is voor de diverse commerciële energieleveranciers. Het bedrijf is volledig in handen van de Nederlandse Staat vanwege de grote verantwoordelijkheid die TenneT draagt.
Rol consumenten in energiemarkt
Over het net van de netbeheerder levert de energieleverancier elektriciteit aan de consument. De consument heeft de vrije keuze om te bepalen wie haar energieleverancier is. De consument en energieleverancier tekenen beiden een contract om afspraken te maken over de levering en kosten van de elektriciteit. De consument wordt beschermd door regelgeving voor energieleveranciers. Hierop wordt toegezien door de Autoriteit Consument en Markt (ACM).
Consumenten moeten ten alle tijden correct benaderd worden door energieleveranciers en mogen nooit zo maar worden afgesloten van energie. Een energieleverancier mag de energietoevoer pas afsluiten wanneer de klant niet reageert op betalingsherinneringen. De consument moet daarnaast altijd de mogelijkheid krijgen om een betalingsregeling aan te gaan, voordat de levering volledig wordt stopgezet.
In sommige gevallen kunnen consumenten ook elektriciteit verkopen aan energieleveranciers. Dit kan wanneer de consument zelf meer elektriciteit produceert dan er gebruikt wordt. De opbrengst van de elektriciteit die wordt geleverd aan de energieleverancier wordt afgetrokken van de hoeveelheid die een consument moet betalen voor het energieverbruik. Dit proces wordt salderen genoemd.