Besparen op het energieverbruik van de cv-ketel

Een nieuwe cv-ketel aanschaffen

Een cv-ketel wordt natuurlijk heel intensief gebruikt en hierdoor is de impact op het energieverbruik ook heel groot. Verouderde cv-ketels op gas verbruiken vaak onnodig veel energie en daar valt weinig aan te veranderen, behalve dan een nieuw exemplaar aanschaffen. Er zijn wel een aantal zaken waarop dan moet worden gelet.

Kiezen voor een hr-ketel

Bij het vervangen van een oude ketel is de keuze voor een hr-ketel eigenlijk de beste keuze. Het rendement van een hedendaagse hr-ketel kan tot 90% hoger liggen dan dat van verouderde cv-ketels. Dat komt in de eerste plaats omdat een hr-ketel een elektronische ontsteking heeft en geen warmtevlam. Daarnaast is de ventilatie en dus ook de luchtaanvoer beter, wat in een efficiëntere verbranding resulteert.

Het grote verschil heeft echter te maken met hoe er met de rookgassen wordt omgegaan. Een deel van de energie gaat hoe dan ook altijd in de rookgassen verloren. Bij oude cv-ketels laat men het daarbij, maar bij een hr-ketel wordt het maximum gedaan om ook die energie opnieuw terug te winnen. Hierdoor is een veel hoger rendement mogelijk.

Rendement van een ketel

Bij het kiezen van een energievriendelijke hr-ketel doet men er goed aan om altijd te kijken naar het rendement dat zo’n hr-ketel behaalt. En hier kan het al snel heel verwarrend worden. Om dat te begrijpen, is het belangrijk om te weten hoe het rendement bij een cv-ketel wordt berekend.

Volgens de Europese richtlijnen diende men vroeger altijd het rendement te berekenen op basis van de onderste verbrandingswaarde. Dit wil zeggen dat het rendement enkel aangeeft in welke mate de aangeleverde energie (excl. de condens) in warmte-energie wordt omgezet. Het probleem is echter dat deze berekeningsmethode ook wordt gebruikt bij hr-ketels, maar hier wordt de condens wel gerecupereerd. Hierdoor geeft het rendement aan in welke mate de aangeleverde energie (excl. de condens) in warmte-energie (incl. gerecupereerde energie uit de condens) wordt omgezet. Het gevolg is dat er rendementen van meer dan 100% worden geafficheerd. Dit is eigenlijk een beetje misleidend, maar in ieder geval is het wel zo dat een HR107*-ketel (“107” % rendement) energiezuiniger is dan een HR104*-ketel (“104” % rendement). Wanneer men de berekening zou maken op de bovenwaarde, wat eigenlijk veel accurater is, zou een HR107*-ketel een rendement hebben van 96%. Daarmee doet deze hr-ketel het natuurlijk nog steeds veel beter dan een oude cv-ketel.

Een andere manier om na te gaan hoe energievriendelijk een hr-ketel is, is door te kijken naar het energielabel. Nieuwe toestellen moeten altijd over zo’n energielabel beschikken. Hierbij wordt er een apart energielabel gebruikt voor combiketels die zowel voor verwarming als warm water zorgen en voor cv-ketels die enkel voor verwarming zorgen. Via de lettercodes is duidelijk te zien hoe goed of slecht de ketel scoort. Daarnaast bevat het label ook andere handige informatie, bijvoorbeeld over het geluidsniveau.

* Deze benamingen zijn verouderd (zie verder), maar worden nog vaak weergegeven in (web)winkels. Omwille van de duidelijkheid blijven ook wij ze in de tussentijd gebruiken.

Gaskeur-keurmerk

Het KIWA (Keuringsinstituut voor Waterleidingartikelen) heeft een Gaskeur-keurmerk voor waterverwarmingstoestellen. Het is niet verplicht, maar veel fabrikanten laten zo’n keuring uitvoeren. Hierbij wordt nagegaan hoe goed de ketel op verschillende domeinen scoort. Het gaat onder andere om de wachttijd en de tapdrempel, maar ook om het rendement en de veiligheid. Enkel ketels die aan de basiseisen voldoen, krijgen een label.

Daarnaast biedt het label informatie over de hoeveelheid warm water die de ketel oplevert. Dit is belangrijk bij het kiezen van de beste ketel. Een te kleine ketel is niet handig, maar een veel te ruime ketel is natuurlijk ook onnodig.

Het uiteindelijke resultaat wordt weergegeven aan de hand van een CW-label (Comfort Warm Water). Het voordeel hiervan is dat KIWA, in tegenstelling tot de rendementscijfers, een onderscheid maakt tussen klassieke ketels en hr-ketels en hen niet over één kam scheert.

Gaskeur CW-label

Het klassieke Gaskeur-keurmerk bestaat uit zes labels die gaan van CW1 tot en met CW6. Elke ketel voldoet daarbij aan de gestelde basiseisen en verder geeft het cijfer enkel aan hoeveel warm water het kan leveren. Het CW1- en CW2-label zijn meestal niet interessant omdat hiermee onvoldoende warm water kan worden geleverd. Dit kan bijvoorbeeld wel volstaan voor een enkele keukenkraan.

Vanaf het CW3-label is er meer mogelijk. Dan is het bijvoorbeeld mogelijk om lekker heet te douchen. De hoeveelheid te leveren warm water is wel beperkt, maar douchen met een waterbesparende of standaard douchekop gaat zeker. Ook een bad vullen gaat vlot. Een hete regendouche zal echter niet werken, maar dat is ecologisch gezien sowieso niet de goede keuze.

Bij een CW4-ketel is er nog meer mogelijk en kan men sneller een heet bad vullen. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat een bad van 120 liter op 11 minuten kan worden gevuld. Bij een CW3-ketel wordt er op die tijd slechts een bad van 100 liter gevuld.

Een CW5-ketel kan dan weer een bad met 150 liter vullen in 10 minuten. Daarnaast levert het voldoende warm water om twee waterbesparende douches tegelijkertijd te kunnen gebruiken.

Een CW6-ketel levert ten slotte het meeste warm water, maar ze zijn heel groot en duur. Voor een klassiek gezin is zo’n CW6-ketel eigenlijk volledig overbodig. Om aan de capaciteitsvraag te kunnen voldoen, hebben ze bovendien een ingebouwd voorraadvat dat voortdurend warm wordt gehouden. Hierdoor is een CW6-ketel niet energiezuinig en raden we het niet aan.

Gaskeur HR

Het Gaskeur HR-label wordt gebruikt voor hr-ketels. Vroeger werd hier een onderscheid gemaakt tussen HR100 (100% rendement op de onderwaarde of 90% op de bovenwaarde), HR104 (104% rendement op de onderwaarde of 94% op de bovenwaarde) en HR107 (107% rendement op de onderwaarde of 96% op de bovenwaarde). Daar is men echter van afgestapt omdat deze waarden misleidend zijn. Vroeger vond men een rendement van 90% op de onderwaarde voldoende. Zo leek het bij HR100 alsof de hr-ketel een perfect rendement opleverde. Tegenwoordig vindt men deze benaming niet passend.. Daarom kent men enkel nog één HR-keurmerk toe. Dit wordt enkel toegekend bij een minimaal rendement van 96% op de onderwaarde, te vergelijken met het vroegere HR107-keurmerk. Bij een lager rendement wordt het HR-keurmerk niet toegekend, hoewel het strikt genomen wel om hr-ketels gaat.

Een zuinige cv-ketel huren

Het klopt natuurlijk dat een nieuwe cv-ketel vrij duur is. Hierdoor is besparen niet voor iedereen weggelegd. Daarom bieden veel energieleveranciers de mogelijkheid aan om een cv-ketel te huren. De huurprijs is vaak vrij laag en de onderhoudskosten zijn meestal (gedurende een bepaalde periode) in de prijs begrepen. Ook een storingsservice is vaak inbegrepen. Let wel altijd op de voorwaarden want opzeggen is niet altijd even snel of eenvoudig mogelijk. Houd er bovendien rekening mee dat huren op lange termijn altijd duurder zal zijn dan kopen.

Tijdig de centrale verwarming ontluchten

Het is belangrijk om de cv-ketel tijdig te ontluchten. Tijdens het gebruik van de installatie zal er hoe dan ook lucht vrijkomen die niet automatisch kan ontsnappen. Lucht zorgt voor een moeilijkere waterdoorvoer en heeft tot gevolg dat de radiatoren niet volledig warm zullen worden. Dit is niet alleen minder comfortabel, maar bovendien is er ook extra veel energie nodig om de woning te verwarmen. Over het algemeen zal een keer per jaar ontluchten wel volstaan.

Wat eventueel ook interessant kan zijn, is een automatische ontluchter. Een automatische ontluchter helpt de lucht te ontsnappen en zorgt ervoor dat de leidingen en de centrale verwarming altijd luchtvrij zijn. Daarnaast zijn er ook zogenaamde vuilafscheiders die de vuildeeltjes uit de cv-installatie halen. Hierdoor gaat de installatie langer mee.

Vergeet overigens niet om de cv-ketel tijdig bij te vullen. Hiervoor moet de cv-ketel afslaan, waarna er een vulslang op de waterkraan kan worden bevestigd. Deze vulkraan bevindt zich ongeveer ter hoogte van het expansievat. Zet dan de waterkraan open en wacht tot de drukmeter ongeveer 1,8 bar aangeeft.

Cv-ketel laten onderhouden

Om een goede werking te blijven garanderen, is het belangrijk dat de cv-ketel tijdig een onderhoudsbeurt krijgt. Hierdoor blijft de cv-ketel energiezuinig werken en worden ook gevaarlijke situaties voorkomen. De fabrikant geeft zelf aan hoe vaak een onderhoudsbeurt nodig is. Dit varieert van jaarlijks tot elke drie jaar. Dit kan zelfs een voorwaarde zijn voor de garantie en ook verzekeraars kunnen een onderhoudsbeurt vragen in het kader van een opstalverzekering. Het is mogelijk om een onderhoudscontract af te sluiten zodat een tijdig onderhoud altijd is gegarandeerd.

Ecologisch afstellen van de cv-ketel

Moderne cv-ketels hebben vaak allerlei comfortmogelijkheden die niet altijd even ecologisch zijn. Een voorbeeld daarvan is de automatische comfortstand. Deze stand zorgt ervoor dat de kraan minder lang moet worden opengedraaid alvorens er warm water uitkomt. Het klinkt mooi omdat er minder water wordt verspild, maar dat is het niet. Voor dit klein beetje extra comfort, het gaat maar om enkele seconden, wordt er per slot van rekening voortdurend water warm gehouden. Dit kost al snel 50 euro per jaar en het extra energieverbruik weegt niet op tegen het waterverbruik. Wie het waterverbruik terug wil dringen, kan dan beter inzetten op een grijswatersysteem.

Een andere manier om de cv-ketel ecologisch af te stellen is door de pomp langzamer in te stellen. In elke ketel zit een pomp die het water door de radiatoren pompt. Hoe sneller dit pompt, hoe sneller een ruimte begint met opwarmen. Het water heeft echter minder tijd om zijn warmte af te geven, waardoor het rendement lager zal liggen. Hierdoor is een lagere pompsnelheid sowieso een betere keuze.

Moderne cv-ketels hebben vrijwel altijd een ecostand waarbij automatisch wordt overgeschakeld op de meest besparende instellingen. Dit is natuurlijk een pluspunt en we kunnen enkel maar aanraden om er gebruik van te maken.

Slim plaatsen van de cv-ketel

Ook de plaatsing van de ketel speelt een rol in het optimaliseren van het rendement. Hoe verder de cv-ketel van de radiatoren en kranen wordt geplaatst, hoe meer leidingen er nodig zijn en hoe meer warmte er in deze leidingen verloren kan gaan. Daarom is het aangeraden om de leidingen zo kort mogelijk te houden en de cv-ketel centraal in de woning te plaatsen. Een extra voordeel is bovendien dat er sneller warm water is.

Besparen op verwarming

Het is niet alleen mogelijk om te besparen op de cv-ketel, maar ook op de manier waarop er met de verwarming of de radiatoren wordt omgesprongen. Het plaatsen van radiatorfolie kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat er minder warmte verloren gaat in minder geïsoleerde woningen. Natuurlijk zijn er nog een aantal tips over hoe het mogelijk is om te besparen op de verwarming. Hiervoor hebben we een speciale pagina met bespaartips voor de verwarming gemaakt.