Alles over de energierekening

Opbouw en indeling energierekening

De energierekening ligt op de mat. De klant maakt deze open en ziet veel getallen staan. Maar wat zeggen die getallen nu eigenlijk? Waarvoor wordt betaald? Hoe dat precies zit, leggen we graag uit.

Leveringskosten

Leveringskosten zijn de kosten die de energieleverancier moet maken om de energie aan te bieden aan haar afnemers. Dat zijn allereerst de geleverde producten: het verbruik van gas en elektriciteit in het afgelopen jaar. Wie een dubbele meter heeft, ziet twee keer het verbruik voor elektriciteit (laag en hoog tarief). Het verbruik wordt vermenigvuldigd met het tarief per kilowattuur elektriciteit en per kubieke meter gas. De klant betaalt een vast of een variabel tarief. Voor gas kan ook een calorische waarde gevonden worden. De hoeveelheid energie die een kubieke meter gas levert, varieert. Daarom berekent de Gasunie maandelijks een correctiefactor.

Gastoeslag

Een belangrijk onderdeel van het tarief voor gas is de zogenaamde gastoeslag. Alle gastoeslagen zijn hetzelfde. Ook zijn er de vaste leveringskosten. Het werd vroeger ook wel het vastrecht genoemd. Dit is een vast tarief dat je energieleverancier bepaalt. Dit zijn een soort administratiekosten. Deze kosten staan helemaal los van het verbruik.

Netbeheerkosten

Netbeheerkosten of netwerkkosten zijn de kosten die de energieleverancier aan de netbeheerder betaalt om energie te kunnen leveren. Deze kosten zijn regiogebonden en gelden voor alle afnemers van energie. De netwerkkosten worden verhaald op de afnemer. De netwerkkosten bestaan onder meer uit de kosten voor de aansluiting op het energienetwerk, het transport via het netwerk, het onderhoud van het netwerk en voor de huur van de energiemeter. Afhankelijk van het gasverbruik, betaalt de klant ook een zogenaamd ‘capaciteitsafhankelijk transporttarief’. Deze kosten stijgen als er meer gas wordt verbruikt. De netbeheerder kan niet zomaar hogere prijzen vragen. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) houdt dat in de gaten. De regel is dat de kwaliteit van het netwerk goed moet blijven en dat klanten daar een redelijke prijs voor betalen.

Belastingen of overheidsheffingen

Een groot gedeelte van de energierekening bestaat uit belastingen. Zo betaalt een afnemer van energie bijvoorbeeld energiebelasting over iedere kilowattuur aan elektriciteit en iedere kubieke meter gas die wordt verbruikt. De kosten worden door de energieaanbieder afgedragen aan de overheid. Deze belasting moet worden betaald omdat het verbruik van energie een grote belasting voor het milieu is. De overheid wil het verbruik van energie zo veel mogelijk beperken. De overheid ziet energieverbruik als een basisbehoefte. Daarom staat op de jaarafrekening een vermindering energiebelasting. Deze geldt per elektriciteitsaansluiting en bedraagt 435,58 (exclusief btw) in 2020.

Ook staat op de afrekening de Opslag Duurzame Energie- en Klimaattransitie (ODE). De hoogte van dit bedrag hangt af van het energieverbruik is. Het doel van de opslag is het stimuleren van investeringen in duurzame energie. En natuurlijk betaalt de klant over dit alles ook btw. Het gaat hierbij om het hoge tarief van 21 procent. De btw wordt berekend over de levering, de transport, het netwerk, de meterhuur en belastingen.

De energiekosten

De energiekosten zijn de totale kosten die in het komende jaar betaald moeten worden. Denk aan de in rekening gebrachte voorschotbedragen: het bedrag dat iedere maand door de klant wordt betaald. Het wordt verrekend met het totale bedrag inclusief btw. Dan hebben we nog het totaal van de jaarafrekening: is het eindbedrag hoger dan de betaalde voorschotten? Dan moet er bijbetaald worden. Is het verbruik lager dan waarop werd gerekend bij de voorschotten? Dan krijgt de klant geld terug. Het nieuwe voorschotbedrag wordt jaarlijks bepaald aan de hand van het verbruik in het afgelopen jaar. Vaak is het bij energieaanbieders ook mogelijk om dit bedrag vast te laten zetten. Het voordeel is dat de prijs niet stijgt als de algemene kosten voor levering van energie stijgen. Het nadeel is dat de energieprijzen ook kunnen dalen, en de klant met een vastgezet bedrag hier niet van profiteert.

Overige kosten en overzichten

Onder het kopje ‘overige producten, diensten en heffingen’ verstaan we onder meer eventuele administratiekosten en kortingen. Vroeger werden ook overheidsbelastingen voor afvalstoffen en riolering via de energierekening geheven. Dat gebeurt nu niet meer op deze manier.

Op het overzicht staat ook of de klant geld terugkrijgt of moet bijbetalen. Wanneer er te weinig is betaald aan de hand van de voorschotten, moet er worden bijbetaald. Is er te veel betaald? Dan ontvangt de klant een bedrag terug. Het kan ook zijn dat het wordt verrekend met het eerste voorschot dat na de jaarafrekening moet worden betaald.

Uiteraard staat op de energienota ook een overzicht van het reeds betaalde bedrag. Kortom: hoeveel de klant elke maand als voorschot heeft betaald. Ook staat er een specificatie op voor het nieuwe jaar. Deze is gebaseerd op de verwachtingen voor de energiekosten en het energieverbruik van het afgelopen jaar. Klanten kunnen aan energieaanbieders vragen het voorschotbedrag te verhogen of te lagen, maar ze hoeven het niet in te willigen.

De energienota vertelt ook meer over het elektriciteits- en gasverbruik. Er staat een overzicht met de hoeveelheden stroom en gas die is verbruikt. Daarbij maakt de energieaanbieder bij een dubbele meter onderscheid tussen een laag, hoog of normaal tarief. Ook staat erbij hoeveel stroom is teruggeleverd met zonnepanelen.

Het energiebedrijf maakt soms ook een vergelijking met eerdere perioden. Hoeveel verbruikte de klant vroeger, en hoeveel nu? Een energieverbruiksmanager geeft een nauwkeuriger resultaat. Aan de hand hiervan zou men theoretisch gezien een voorspelling kunnen doen voor volgend jaar.

Hoe begrijpelijk is de energierekening?

De energierekening is nog niet voor iedereen begrijpelijk. De duidelijkheid laat nog wel eens te wensen over. De Autoriteit Consument en Markt heeft deze gebreken ook geconstateerd. Daarom heeft de Autoriteit de energieaanbieders verzocht om de rekeningen transparanter te maken. Onduidelijke rekeningen mogen worden doorgestuurd naar de Autoriteit, via bijvoorbeeld ConsuWijzer.

Het is een goed idee het energieverbruik bij te houden door iedere twee maanden het kosten- en verbruiksoverzicht te bekijken. Dit krijgt de klant van de energieleverancier als deze een slimme meter heeft. Een energieverbruiksmanager kan ook meer inzicht bieden in de kosten.

De warmtenet en stadsverwarming nota

Wie is aangesloten op een warmtenet of stadsverwarming, ontvangt een aparte nota van de warmteleverancier. De overheid heeft een maximumbedrag vastgesteld.

Op de rekening van de warmteleverancier staat ook het verbruik van warmte. In sommige gevallen staat er ook op hoeveel koud water is gebruikt. We zetten de kosten op de warmterekening op een rij.

Warmteverbruik, vastrecht en meettarief

Het warmteverbruik is het bedrag dat afhankelijk is van de hoeveelheid gigajoule warmte is gebruikt voor het verwarmen van het huis en het kraanwater. Hiervoor is het maximumtarief van 469,17 voor warmte en warm kraanwater vastgesteld. Daar bovenop kan nog 26,06 euro per verbruikte gigajoule berekend worden.

Voor de nota van de stadsverwarming geldt nog wel vastrecht. Dit is een vast tarief, onafhankelijk van het warmtegebruik. Dit bedrag wordt ieder jaar betaald voor de aansluiting op een warmtenetwerk.

Het meettarief is een vast tarief voor de meter(s) die de warmteleverancier heeft geplaatst in de woning, om het warmteverbruik te kunnen meten. De warmtewet schrijft hiervoor het maximumtarief van 25,63 euro voor. Het meettarief mag maar voor een meter, een keer per jaar in rekening worden gebracht. Ook als er meerdere meters aanwezig zijn.

Aansluitkosten

Wie wordt aangesloten op het warmtenet, betaalt eenmalig een aansluittarief. Ook hiervoor geldt een maximum. In 2020 is het maximale bedrag 4510,72 euro, voor alle nieuwe aansluitingen tot 25 meter op een bestaand warmtenet. Bij een aansluiting boven de 25 meter betaalt men 180,74 euro extra per meter.

Kosten voor koud water

Soms levert het warmtenet ook koud water, voor onder meer het koelen van de woning via een vloerverwarmingssysteem. Sinds 2020 geldt ook hier een maximumtarief voor. Het bedrag is vastgesteld op 236,80 euro.

Huur van de afleverset

De afleverset is de link tussen het warmtenet en de verwarming en de warmwaterkranen in huis. Deze set wordt gehuurd van de warmteleverancier. De overheid vindt dat 126,19 euro een redelijke vergoeding voor de huur van de afleverset is.

De levering van warm water moet standaard voldoen aan Comfort Warm Water klasse 3 0f 4. Voor meer warmtecomfort mag de leverancier meer geld vragen, in de zin van een vast jaarbedrag.

Wanneer een afnemer van warmte is aangesloten op een centrale afleverset, samen met een groep bewoners, mag de warmteleverancier de kosten doorberekenen aan de bewoners.

Het verschil tussen een jaarafrekening en een eindafrekening

Veel mensen vinden de termen ‘jaarafrekening’ en ‘eindafrekening’ verwarrend. Ze gebruiken ze dan ook door elkaar. Het is goed om te onthouden dat dit echt twee verschillende rekeningen zijn.

Een eindafrekening ontvangt de afnemer van energie alleen bij een overstap of een verhuizing. De jaarafrekening ontvangt de afnemer ieder jaar. De eindafrekening verschilt van de jaarafrekening, omdat deze alleen het verbruik tussen de laatste jaarafrekening en het moment van overstappen of verhuizen toont.

Checklist om energienota te controleren

Energierekening binnengekregen? Dan is het belangrijk om deze goed te controleren. Dit zijn de belangrijkste aandachtspunten:

• Kloppen de bedragen en de meterstanden?;

• Is de vermindering energiebelasting toegepast? Deze geldt ook bij het gebruik van zonnepanelen en een verbruik van 0 kilowattuur;

• Is het nieuwe voorschotbedrag redelijk? Lijkt deze gebaseerd op het verbruik van het afgelopen jaar?;

• Is er een terugleververgoeding gegeven voor het gebruik van zonnepanelen en is het verbruik en de opbrengst met elkaar verrekend?;

• Is de correctiefactor gas toegepast?;

• Kloppen de netbeheerkosten?;

• Kloppen de stroom- en gastarieven met de tarieven van het aanbod?

• Is een eventuele welkomstkorting verrekend?

Als er iets niet lijkt te kloppen op de nota, is het verstandig onmiddellijk contact op te nemen met de energieaanbieder. Misschien is er een fout gemaakt. De energieaanbieder zal uitleggen hoe de kosten berekend zijn. Komen jullie er samen niet uit? Dan kan de klant bezwaar maken via een aangetekende brief naar de energiemaatschappij. Lukt het dan nog niet, dan kan de klant bezwaar maken bij de Autoriteit Consument & Markt.

Gas en stroom op de energienota

Gas en stroom staan apart op de energienota. De gemiddelde energierekening bestaat voor ongeveer tweederde uit de kosten voor gas en voor een derde uit stroomkosten. Voor gas bedraagt de totale jaarprijs gemiddeld 1439 euro en voor stroom gemiddeld 580 euro. Daarbij wordt uitgegaan van een gemiddeld energieverbruik van 3500 kilowattuur en 1500 kubieke meter gas per jaar. Deze kosten zijn inclusief netbeheerkosten en overheidsheffingen.

Wanneer krijg je de energierekening?

Eén keer per jaar ontvangt de afnemer van energie een jaarafrekening. Tussentijds ontvangt de afnemer maandelijks een rekening voor het voorschotbedrag. Op de jaarafrekening staat hoeveel energie de afgelopen periode is gebruikt en of er moet worden bijbetaald, of dat de klant geld terug krijgt.

Uitleg over het termijnbedrag

Maandelijks moet het termijnbedrag voor de uiteindelijke jaarafrekening worden betaald. We noemen dit bedrag ook wel eens het voorschotbedrag, het maandbedrag of de voorschot energie. Dankzij het termijnbedrag hoeft de afnemer van energie niet alle energiekosten in één keer te betalen. De energieleverancier weet niet precies hoeveel energie er in het komende jaar wordt gebruikt, dus maakt deze een schatting en verdeelt deze de lasten over twaalf maanden.

Termijnbedrag berekenen

Het termijnbedrag is iedere maand hetzelfde. Op die manier wordt voorkomen dat afnemers van energie opeens in de winter voor hoge kosten komen te staan. Het energieverbruik gaat in de winter immers omhoog omdat het dan kouder is en de verwarming vaker aanmoet. De lampen gaan ook eerder aan, omdat het eerder donker wordt. In de zomermaanden wordt er juist bespaard op energie. Het verschil heft zichzelf min of meer op.

De hoogte van het termijnbedrag wordt bepaald door de energieleverancier. Deze maakt de berekening op basis van het historisch verbruik. Daarbij wordt niet gekeken naar het historisch gebruik van de afnemer, maar van het huis. Het kan dus zijn dat de klant meer of minder betaalt omdat de vorige bewoners van het huis meer of minder gas afnamen. Sommige leveranciers nemen ook meteen de verwachte stijgingen van de netbeheerkosten en overheidsheffingen mee in de berekening.

Wie verhuist naar een nieuwbouwwoning, heeft nog geen historisch verbruik. De netbeheerder geeft in dat geval de capaciteit van de elektriciteits- en gasmeter door aan de energieleverancier, naast het verwachte jaarlijkse energieverbruik. De schatting is dan gebaseerd op de soort woning, de ligging en de isolatie.

Termijnbedrag aanpassen

Veel energiebedrijven staan het tegenwoordig toe om het termijnbedrag aan te passen. Wanneer een klant voor het komende jaar een sterk afwijkend verbruik heeft of verwacht, kan in overleg met het energiebedrijf het termijnbedrag laten aanpassen. Dat kan bijvoorbeeld als het huis net is geïsoleerd.

Wanneer men op de slimme meter ziet dat er fors meer wordt gebruikt dan eerder geschat, kan het termijnbedrag ook verhoogd worden. Dan ontvangt de afnemer misschien nog geld terug als de jaarafrekening komt. Let er wel op dat sommige energieaanbieders voorwaarden stellen. Denk bijvoorbeeld aan een maximumpercentage waarmee het termijnbedrag verlaagd kan worden.

Betalingsproblemen

Het komt steeds vaker voor dat gezinnen hun energierekening niet kunnen betalen. Dat is schrijnend, omdat energie wordt gezien als een basisbehoefte. De energierekening zou altijd betaald moeten kunnen worden. Daarom is de energiemaatschappij vaak coulant en kan er een betalingsregeling worden afgesproken. Neem hiervoor zo snel mogelijk contact op met de energieaanbieder. Bel de aanbieder of schrijf een brief, met bijvoorbeeld een betalingsvoorstel.

Geen oplossing voor betalingsprobleem?

Wanneer de energiemaatschappij niet wil meewerken aan een betalingsregeling, is het zaak zich te melden bij een schuldhulpverlener. Doe dit voor de uiterste betaaldatum van de rekening. Een schuldhulpverlener kan dan een aantal afspraken maken. Degene met de hulpvraag moet zich dan aan deze afspraken houden. Wanneer men zich aan alle afspraken houdt, heeft de energiemaatschappij niet het recht om tot afsluiting over te gaan. Iedere gemeente heeft wel een organisatie die kan helpen bij schulden. Stel vragen aan de gemeente, of aan de NVVK. Dat is de brancheorganisatie voor schuldhulpverlening.

Wie zich heeft aangemeld bij een schuldhulpverlener, doet er goed aan hiervan bewijs naar de energieleverancier te sturen. Dit bewijs ontvangt men van de schuldhulpverlener. De hulpverlening besluit dan of er daadwerkelijk hulp plaats gaat vinden. Tot dat besluit is genomen, mag de energieleverancier het contract niet beëindigen.

Wacht niet te lang met het zoeken naar hulp of het contact opnemen met de energieaanbieder. Anders kan het energiebedrijf het contract stopzetten en de energie afsluiten.