Alle informatie over de energietoeslag voor lage inkomens
Door de wereldwijde gebeurtenissen stijgen de energieprijzen ongelofelijk snel. We hadden het eerder al over de vele oorzaken van de stijgende energieprijzen en daarbovenop komt nu ook nog het conflict in Oekraïne. Voor gezinnen met een beperkt inkomen neemt de energierekening een steeds grotere hap uit het budget. Daarom maakte het kabinet miljoenen vrij voor een eenmalige energietoeslag. Dit komt bovenop andere maatregelen, zoals de verlaging van de btw op energie.
)
Wat is de eenmalige energietoeslag?
De energietoeslag is bedoeld voor de mensen met een laag inkomen. Deze mensen hebben het extra moeilijk om hun rekeningen te betalen. Daarom krijgen ze eenmalig een energietoeslag van ongeveer €800. De bevoegdheid hiervoor ligt bij de gemeenten. Ze dienen er zelf een beleid voor te ontwikkelen en ze moeten zelf een tool aan hun website toevoegen, zodat inwoners via de gemeentewebsite de toeslag kunnen aanvragen.
Wie komt in aanmerking voor de eenmalige energietoeslag?
Wie een IOAW-, een IOAZ-, een Bbz- of een bijstandsuitkering krijgt, ontvangt de energietoeslag. Deze personen ontvangen de toeslag automatisch en hoeven zelf niks aan te vragen. Ook wie bekend is bij de gemeente, bijvoorbeeld omdat je gebruikmaakt van de gemeentelijke regelingen voor minima, ontvangt de eenmalige energietoeslag meestal automatisch. Net zoals mensen die een AIO-aanvulling van de Sociale Verzekeringsbank ontvangen.
Wie een uitkering krijgt en desondanks niks heeft ontvangen, dient contact op te nemen met de gemeente. Weet dat de energietoeslag verder geen gevolgen heeft voor andere uitkeringen en toeslagen, bijvoorbeeld voor de zorgtoeslag, de huurtoeslag en de Wajong-uitkering. Het is ook niet nodig om deze toeslag aan het UWV door te geven.
Wie niet zo’n uitkering krijgt, maar wel een inkomen heeft dat niet meer bedraagt dan 120% van het sociaal minimum, komt in principe ook in aanmerking voor de energietoeslag. Deze mensen dienen dan zelf contact op te nemen met de gemeente. De onderstaande tabel geeft aan wat 120% van het sociaal minimum in verschillende situaties betekent. Merk op dat wie jonger is dan 21 jaar geen recht heeft op de energietoeslag. Hetzelfde geldt voor studenten met recht op studiefinanciering en mensen die in een inrichting verblijven. Mogelijk hebben deze mensen wel recht op bijzondere bijstand.
120% van het sociale minimum in 2023
| Leefvorm | Leeftijd | Maandinkomen (netto en incl. vakantietoeslag |
|---|---|---|
| Alleenstaand | 21 jaar tot pensioenleeftijd | € 1.434,79 |
| Alleenstaande ouder | 21 jaar tot pensioenleeftijd | € 1.434,79 |
| Gehuwd of samenwonend | 21 jaar tot pensioenleeftijd | € 2.049,70 |
| Alleenstaand en gepensioneerd | N.v.t. | € 1.596,80 |
| Gehuwd of samenwonend en gepensioneerd | N.v.t. | € 2.168,64 |
Maandinkomen voor de energietoeslag
Onder het maandinkomen verstaat men niet alleen de inkomsten die verband houden met werk of met zelfstandige activiteiten, maar ook inkomsten uit vermogen (bv. via cryptomunten of via aandelen), inkomsten uit (onder)verhuur en socialezekerheidsuitkeringen. Daarnaast worden ook alimentatie, heffingskortingen van de Belastingdienst, overige inkomsten (bv. giften en gokinkomsten) en bepaalde inkomsten uit vrijwilligerswerk tot het maandinkomen gerekend.
Onder andere de huurtoeslag, de zorgtoeslag, de kinderopvangtoeslag, het kindgebonden budget en de kinderbijslag behoren niet tot het maandinkomen waarmee rekening wordt gehouden.
Opgelet: soms grote verschillen tussen de gemeenten
De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de energietoeslag en dus zijn er ook verschillen mogelijk tussen de diverse gemeenten. Het kabinet heeft echter specifieke richtlijnen gegeven. Omdat de gemeenten verantwoordelijk zijn voor het uitkeren van de energietoeslag en ze zelf niet in de problemen willen komen, hadden een aantal gemeenten al aangegeven om de energietoeslag aan een kleinere doelgroep te verstrekken. Een aantal gemeenten kende ook een lager bedrag toe. Het kabinet kende de gemeenten recent extra middelen toe om ze zo te overtuigen.
Toch zijn er nog steeds verschillen tussen de gemeenten in ons land. De meeste gemeenten houden zich wel aan de richtlijnen van het kabinet, maar in 37 gemeenten hanteert men een hogere inkomensgrens. Hierdoor kunnen mensen die meer verdienen dan wat hierboven is weergegeven toch recht hebben op (een deel van) de energietoeslag. In de gemeente Den Haag hanteert men bijvoorbeeld een grens van 130 procent van het minimuminkomen en krijgen sommige mensen 900 euro in plaats van 800 euro. In de gemeente Rotterdam gaat het zelfs om 140 procent.
Tegelijkertijd zijn er 17 gemeenten waar men een hogere toeslag toekent, bijvoorbeeld aan een alleenstaande zonder kinderen. Ook zijn er 5 gemeenten die een lagere inkomensgrens hanteren, bijvoorbeeld van 110 procent of van 115 procent van het sociaal minimum. Het gaat om de gemeenten Eemsdelta, Delft, Vlissingen, Dronten en Smallingerland. We moeten er wel bij vertellen dat er ook gemeenten zijn die op andere manieren arme huishoudens helpen.
Overzicht van de verschillen per gemeente
De grote verschillen tussen de diverse gemeenten in ons land werden geïnventariseerd door RTL Nieuws. De afwijkingen op de richtlijnen van het kabinet, zowel in de positieve als in de negatieve zin, zijn hieronder weergegeven. De gemeenten die niet in deze tabel staan, volgen ofwel de richtlijnen van het kabinet ofwel is het onduidelijk welke inkomensgrens ze hanteren.
| Gemeente | Inkomensgrens (percentage t.o.v. het sociaal minimum) |
|---|---|
| Alblasserdam | 130 |
| Amstelveen | 130 |
| Baarn | 130 |
| Bloemendaal | 130 |
| Diemen | 130 |
| Dordrecht | 130 |
| Ede | 130 |
| Hardinxveld-Giessendam | 130 |
| Harlingen | 130 |
| Hattem | 130 |
| Heemstede | 130 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 130 |
| Heumen | 130 |
| Hoekse Waard | 130 |
| Leeuwarden | 125 |
| Leusden | 130 |
| Lochem | 130 |
| Middelburg | 130 |
| Midden-Groningen | 125 |
| Nijmegen | 130 |
| Oosterhout | 125 |
| Papendrecht | 130 |
| Rijswijk | 130 |
| Rotterdam | 140 |
| s-Gravenhage (Den Haag) | 130 |
| Sliedrecht | 130 |
| Soest | 130 |
| Terschelling | 130 |
| Utrecht | 125 |
| Venray | 130 |
| Vijfheerenlanden | 130 |
| Vlieland | 130 |
| Waadhoeke | 130 |
| Waddinxveen | 130 |
| Zutphen | 130 |
| Zwijndrecht | 130 |
| Vlissingen | 110 |
Hoe krijg ik de energietoeslag?
Omdat de gemeenten bevoegd zijn voor het toekennen van de energietoeslag kan de werkwijze per gemeente verschillen. Desondanks kregen de gemeenten specifieke richtlijnen mee en zijn er zeker ook gelijkenissen. De energietoeslag wordt over het algemeen automatisch toegekend of is aan te vragen via de website van de gemeente. Het aanvragen van de energietoeslag is in principe gratis.
Controleren of je aan de voorwaarden voldoet
Ga in de eerste plaats na of je aan de voorwaarden voldoet om recht te hebben op de energietoeslag. Wat deze voorwaarden zijn, kan per gemeente verschillen. Sommige gemeenten hanteren de richtlijnen van het kabinet (120% van het sociaal minimum), terwijl andere gemeenten hogere of lagere grensbedragen hanteren. Hoe dit zit, kan je terugvinden op de website van de gemeente. Indien je het niet vindt, neem je contact op met de gemeente.
Automatisch of zelf aanvragen
In een aantal gevallen zou je de energietoeslag automatisch moeten ontvangen. Dat is namelijk het geval als je een IOAW-, een IOAZ-, een Bbz- of een bijstandsuitkering ontvangt. In dergelijke gevallen bestaat de kans dat je de energietoeslag al hebt ontvangen of binnenkort ontvangt. Als je meent onterecht niks te hebben ontvangen, kan je maar beter even contact opnemen met de gemeente. In sommige gemeenten dien je het dan alsnog zelf aan te vragen (zie stap 3). Als je geen van de genoemde uitkeringen ontvangt, dien je de energietoeslag hoe dan ook zelf aan te vragen.
De energietoeslag aanvragen
De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het toekennen en uitbetalen van de energietoeslag en dienen hieromtrent zelf beleid en procedures te ontwikkelen. In principe hebben de meeste gemeenten een aanvraagtool op hun website geplaatst. Met deze tool kan je de energietoeslag aanvragen. Daarvoor dien je in te loggen met je DigiD en een aantal persoonlijke gegevens achter te laten, alsook gegevens omtrent je inkomen en je vermogen. Je zal ook een aantal bewijsstukken moeten uploaden, zoals een salarisoverzicht. Na het succesvol aanvragen van de energietoeslag ontvang je in principe een mail en een brief met de toe- of afwijzingsbeslissing van de gemeente. Sommige gemeenten bieden ook een papieren aanvraagformulier aan voor wie geen DigiD heeft, bij andere gemeenten dien je dan even te bellen voor een andere oplossing.
Veelgestelde vragen over de eenmalige energietoeslag
De manier waarop de toekenning van de energietoeslag is geregeld, met een grote verantwoordelijkheid voor de gemeente, zorgt ervoor dat het een en ander vaak onduidelijk is. Het is normaal dat hier nog veel vragen over bestaan. In deze FAQ over de energietoeslag beantwoorden we een aantal veelgestelde vragen.
Waarom ligt de inkomensgrens voor de energietoeslag zo hoog in Rotterdam?
Eerder had het Rotterdamse college beslist om een inkomensgrens van 130 procent van het sociaal minimum te hanteren. Nadien heeft men dit verhoogd naar 140 procent. Dat heeft te maken met een donatie van stichting De Verre Bergen, een filantropische instelling die door de Rotterdamse miljardairsfamilie van der Vorm werd opgericht. Deze stichting doneerde 15 miljoen euro voor de uitbreiding van de energietoeslag.
Waarom ligt de inkomensgrens in Delft, Dronten, Eemsdelta, Smallingerland en Vlissingen zo laag?
Dat heeft wellicht te maken met de slechte financiële positie van deze gemeenten. Onder andere de gemeente Delft gaf dit zelf al aan. De verwachting is dat minstens een aantal van deze gemeenten de inkomensgrens nog zullen verhogen als ze het geld van het Rijk hebben ontvangen. In de tussentijd zijn ze gebonden aan allerlei financiële beperkingen.
Kan iedereen in het gezin een energietoeslag krijgen?
Nee, in principe wordt er één energietoeslag per gezin toegekend.
Krijgen daklozen de energietoeslag?
Nee, de energietoeslag is er voor mensen die daadwerkelijk voor energie betalen voor de woning waarin ze wonen. Het maakt daarbij niet uit of ze de woonruimte huren of er eigenaar van zijn. Daklozen en thuislozen voldoen niet aan de eisen en komen met andere woorden niet in aanmerking voor de energietoeslag. Uiteraard kunnen deze mensen wel op andere steunmaatregelen rekenen.
Ontvang ik meteen de volledige energietoeslag?
In principe wel, maar er zijn verschillen tussen de gemeenten. In de gemeente Deventer keert men de energietoeslag bijvoorbeeld in schijven uit, om te garanderen dat men het geld op een goede manier besteedt. Volgens het lokale dagblad De Stentor zouden ook de gemeenten Raalte, Meppel en Bronckhorst zo’n regeling hebben. Het is niet duidelijk of er nog Nederlandse gemeenten zijn die de energietoeslag op deze manier uitbetalen.