Regels en wetgeving
De energiemarkt is een erg belangrijke component van de Nederlandse economie. Met een jaarlijkse omzet van ongeveer veertig miljard euro is de energiemarkt verantwoordelijk voor zeven procent van het bruto binnenlands product. Regels en wetten vanuit zowel de Nederlandse overheid als de Europese Unie leiden de energiemarkt in goede banen. De huidige elektriciteitswet dateert van 1998 en beschrijft onder andere hoe elektriciteit gewonnen, opgeslagen en vervoerd mag worden. De gaswet, ook in 1998 opgesteld, doet dit voor de binnenlandse gaswinst en -handel.
)
Energiekamer
De energiemarkt is vanaf 1998 in stappen geliberaliseerd en privatiseert. Sinds 2004 is de markt volledig geliberaliseerd. Omdat elektriciteit en in mindere mate gas een essentiële rol speelt in het dagelijks leven, moeten energiebedrijven aan strikte eisen voldoen. De Energiekamer is een onderdeel van Nederlandse mededingingsautoriteit die toeziet op de naleving van de elektriciteits- en gaswet. Daarnaast geeft de Energiekamer vergunningen af voor de levering van elektriciteit en gas.
De Energiekamer zet zich onder andere in voor de bescherming van consumenten en voorkomt machtsmisbruik door grote energiebedrijven. Elektriciteit en gas moet voor alle lagen van de bevolking betaalbaar zijn.
De energiemarkt is vanaf 1998 in stappen geliberaliseerd en geprivatiseerd. Sinds 2004 is de markt volledig geliberaliseerd. Omdat elektriciteit en in mindere mate gas een essentiële rol speelt in het dagelijks leven, moeten energiebedrijven aan strikte eisen voldoen. De Energiekamer is een onderdeel van de Nederlandse mededingingsautoriteit ACM die toeziet op de naleving van de elektriciteits- en gaswet. Daarnaast geeft de Energiekamer vergunningen uit voor de levering van elektriciteit en gas.
De Energiekamer zet zich onder andere in voor de bescherming van consumenten en bestrijdt machtsmisbruik door grote energiebedrijven. Elektriciteit en gas moet dan ook voor alle lagen van de bevolking betaalbaar zijn en blijven.
Energiebeleid Nederlandse overheid
De Nederlandse overheid wil duurzame energieopwekking een prominentere rol geven. Een groter aandeel van groene energie is niet alleen goed voor het klimaat, maar kan ook leiden tot economische groei. Daarnaast wordt Nederland door de transitie naar meer duurzame energiebronnen minder afhankelijk van andere landen. Dankzij internationale en nationale verdragen wordt hier harder dan ooit op ingezet. Zo wil Nederland in 2050 volledig zijn overgestapt op duurzame energiebronnen.
De opwekking van duurzame energie is over het algemeen duurder dan de opwekking van energie uit fossiele brandstoffen (ook wel grijze stroom genoemd). Om die reden is duurzame energie voor de grote energiebedrijven minder aantrekkelijk. Om toch een overgang naar duurzame energie te bewerkstelligen, heeft de overheid tal van kortingen, subsidies en regelingen opgesteld. Deze maatregelen richten zich vooral op het bedrijfsleven, maar hebben ook gevolgen voor de consument. Dankzij verschillende regelingen is groene stroom in de regel voor de consument niet duurder dan grijze stroom. Ook de toegenomen vraag naar groene stroom door de consument speelt een belangrijke rol bij de energietransitie.
Regelingen en subsidies overheid
De overgang naar een duurzame energiemarkt verloopt langzaam. Met name bij nieuwe grote projecten wil de overheid ook zelf winst boeken. Op 6 september 2013 werd het nieuwe Energieakkoord voor duurzame groei getekend. In 2019 kwam er reeds een update en we vermoeden dat dit niet de laatste zal zijn geweest. Dankzij dit akkoord wordt er de komende jaren geld vrijgemaakt om in tal van sectoren energie te besparen en om de klimaatdoelstellingen voor 2030 en 2050 te behalen. Ondertussen lopen er reeds vele projecten om nieuwe woningen duurzaam te maken.
Ondernemingen die duurzame energie produceren, kunnen hiervoor een subsidie aanvragen bij de overheid. Eerder konden particulieren reeds een subsidie aanvragen voor de aanschaf van zonnepanelen en -boilers. Landelijk is dit niet meer mogelijk, maar sommige gemeenten geven afzonderlijk nog wel dergelijke subsidies. Ga hiervoor te rade bij de lokale besturen.
Veelgestelde vragen over regels en wetgeving bij energie
Duik dieper in de fascinerende wereld van regels en wetgeving bij energie. Ontdek welke rol Europa speelt op de energiemarkt en wie verantwoordelijk is voor het toezicht op de uitvoering van de Elektriciteitswet. Lees deze FAQ om hier meer over te weten te komen.
Wat is de Europese rol op de energiemarkt?
Europa streeft een goede werking van de interne energiemarkt en een onderlinge koppeling van energienetwerken na. Daarnaast zorgt het voor de continuïteit van de Europese energievoorziening en bevordert het een koolstofarme economie, de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen, onderzoek en innovatie. Zeker de doelstellingen op het gebied van klimaatneutraliteitsdoelstellingen beïnvloeden Nederland.
Wie is belast met de bewaking van de uitvoering van de Elektriciteitswet?
De Autoriteit Consument & Markt bewaakt de naleving van de Elektriciteitswet. Wie de wet overtreedt, kan bijvoorbeeld een leveringsvergunning verliezen.
Wat houdt de Europese interne energiemarkt in?
De kernbevoegdheid van Europa is het nastreven van een eengemaakte markt. Ook wat de elektriciteitsmarkt betreft, doet het hiervoor het nodige. De prijsvorming moet daarbij op basis van vraag en aanbod tot stand komen. Daarnaast verplicht Europa via de verordening 2019/943 de lidstaten om grensoverschrijdende belemmeringen weg te nemen.
Bestaan er ook regels voor een interne gasmarkt?
Ja, deze regels zijn in richtlijn 2009/73 opgenomen. Deze richtlijn behandelt onder meer de transmissie en distributie van gas, bevat regels over de opslag en levering van gas en voorschriften inzake de werking en organisatie van de aardgassector.
Waarom krijgt mijn nieuwbouwwoning geen gasaansluiting meer?
Per 1 juli 2018 werd de Gaswet aangepast en werd voorzien dat nieuwe gebouwen niet langer een gasaansluiting zullen krijgen. Enkel bij zwaarwegende redenen van algemeen belang wordt hier een uitzondering op gemaakt. De reden hiervoor heeft alles te maken met de klimaatdoelstellingen, waarbij Nederland gas links laat liggen. Uiteindelijk zullen ook bestaande woningen van het gasnetwerk worden afgesloten.