Alles over slimme meters

De meeste huishoudens hadden vroeger een analoge meter waarbij de meterstanden moesten worden doorgegeven aan de energiemaatschappij. Tegenwoordig stappen de meeste netbeheerders over op een slimme meter. Alle Nederlandse huishoudens krijgen die aangeboden door de energieleverancier of netbeheerder. Het is dan niet meer nodig om de meterstanden door te geven. Deze worden automatisch doorgegeven. Er komt dus ook geen meteropnemer meer langs om de standen op te nemen.

Zo werkt de slimme meter

Een slimme meter legt verbinding aan de hand van het mobiele telefoonnetwerk. In de slimme meter wordt dus een simkaartje geplaatst. Daarvoor hoef je verder niet te betalen. Je hebt geen internetverbinding of mobiele telefoon nodig. De slimme meter werkt volledig zelfstandig. De dataverbinding tussen de server van de netbeheerder en jouw slimme meter wordt op die manier tot stand gebruikt. Verder kun je op de slimme meter een stekkeraansluiting vinden. Daarmee kun je bijvoorbeeld een energieverbruiksmanager koppelen.

De belangrijkste verbinding is die tussen de gasmeter en de slimme meter. De gasmeter is een analoge meter. Om de slimme meter het gasverbruik uit te laten lezen heb je wel een moderne gasmeter nodig. Daarom vragen de meeste netbeheerders om toestemming om niet alleen een slimme meter te komen plaatsen, maar ook om de oude gasmeter te vervangen.

Meer over de installatie van een slimme meter

Waarom kiezen voor een slimme meter?

De slimme meter heeft verschillende voordelen. De slimme meter helpt je niet met besparen. Het is dus niet zo dat als je een slimme meter aansluit, het energieverbruik opeens omlaag gaat. En de energieleverancier kijkt ook niet of je energieverbruik opeens snel stijgt. Dit moet je zelf in de gaten houden. Daarom kun je eventueel een energieverbruiksmanager koppelen om zo energie te besparen.

Dankzij de slimme meter is het voor de netbeheerder wel een stuk gemakkelijker geworden om storingen in een regio op te sporen. De slimme meter verbreekt dan de verbinding. Zo kunnen de storingen gemakkelijker opgespoord worden. Het is dan niet meer nodig om bijvoorbeeld de tuinen van de buren om te spitten. Verder is een slimme meter beter voor de veiligheid, want het aftappen van stroom gaat een stuk lastiger.

Doordat alle data digitaal verstuurd wordt, hoeft er niemand meer langs te komen om de meterstanden op te nemen. Daardoor kunnen netbeheerders behoorlijk wat in kosten besparen. Dit komt uiteindelijk de energieprijs ten goede.

Kosten slimme meter

Netbeheerders en de overheid zijn al sinds 2015 akkoord met de uitrol van de slimme meter. Ieder huishouden in Nederland krijgt er een. Daarom betaal je geen kosten als je een slimme meter laat installeren. Daardoor betaal je ook geen extra kosten op de huur van de meter. Het stroomverbruik van de slimme meter betaal je ook niet. Die is voor rekening van de netbeheerder, doordat het stroomverbruik van de meter ‘voor de meter’ geplaatst is.

Wel is het zo dat als je de slimme meter weigert en later alsnog wilt laten plaatsen, je hiervoor een vergoeding moet betalen. Dat geldt ook als je niet wilt wachten en dus al eerder een slimme meter wilt laten plaatsen met voorrang. Dan betaal je 72,60 euro. Als je een slimme meter nodig hebt omdat je zonnepanelen laat plaatsen, hoef je deze kosten niet te betalen.

Privacy en de slimme meter

Een veelgehoorde reden om de komst van de slimme meter tegen te houden, is het probleem met privacy. Daar is al jaren veel discussie over. Als de meter op afstand uitleesbaar is, gaan de gegevens ‘naar buiten’. Daar is een oplossing voor bedacht; het versleutelen van de verbinding. Onder meer de Radboud Universiteit heeft hier uitgebreid onderzoek naar gedaan. De slimme meter is maar moeilijk te hacken en dus goed beveiligd.

Privacy van de energieverbruiksmanager

Je kunt op de slimme meter ook een energieverbruiksmanager aansluiten. Een onafhankelijke dienstenaanbieder (ODA genoemd) kan dan jouw slimme meter uitlezen. Op die manier kun je via de website of app het verbruik aflezen.

Daar zijn wel regels aan verbonden. Een dienstverlener mag alleen de data uitlezen als je daar als consument toestemming voor geeft. De ODA moet aan de netbeheerder vertellen dat ze toestemming hebben gekregen om meterstanden uit te lezen. De netbeheerders controleren of de identiteit klopt, zodat niet iemand anders zich als de buurman voor kan doen. Als je gebruikmaakt van een energieverbruiksmanager is het dus slim om van tevoren uit te zoeken hoe het met de privacy van deze dienstverlener gesteld is.

Slimme meter niet verplicht

De meeste mensen die een uitnodiging krijgen om een slimme meter te laten plaatsen, zullen meteen veel vragen hierover hebben. Het laten plaatsen van een slimme meter is derhalve niet verplicht. Toch is het verstandig dit wel te laten doen. Zo heeft onder meer de Consumentenbond eisen opgesteld waaraan een goede slimme meter moet voldoen. Alle slimme meters in Nederland voldoen hieraan. De dataverbinding is dan ook goed beveiligd. Omdat het laten plaatsen van de slimme meter gratis is als je ervoor uitgenodigd worden, raden we aan de slimme meter wel te laten plaatsen. Maar je mag de slimme meter ook weigeren.

Als je een slimme meter wilt weigeren, moet je dit laten weten aan de netbeheerder. Hier zijn verder geen kosten aan verbonden. Als je oude meter niet meer voldoet, krijg je een slimme meter die vanaf afstand niet is uit te lezen. Je moet dan zelf de meterstanden doorgeven. Maar als je later de slimme meter toch wel wilt, dien je daarvoor een vergoeding te betalen.

Uitlezen stopzetten

Heb je er geen goed gevoel bij dat de energieleverancier en netbeheerder de slimme meter op afstand kunnen uitlezen? Dan kun je het automatisch uitlezen stop laten zetten. Je kunt dan kiezen voor de optie ‘administratief uit’. Je moet dan wel zelf de meterstanden doorgeven en krijgt ook geen overzicht van je energieleverancier. Je kunt eventueel wel zelf een energieverbruiksmanager koppelen, maar als je bezwaren hebt tegen de privacy van een slimme meter, ligt deze keuze niet voor de hand.

Bedenk je je toch, dan kun je het uitlezen op afstand later altijd weer aanzetten. Je betaalt daar geen vergoeding voor.

Zelf meterstanden doorgeven

Je kunt altijd zelf toezicht houden op de meterstanden. De meterstanden zie je namelijk eenvoudig op het display van de slimme meter. Met een knopje is het zelf mogelijk onderscheid te maken tussen dag- en nachttarief. Ga je wisselen van energieleverancier? Maak dan altijd een foto van het display. Zo kun je bewijzen dat je energieverbruik niet hoger was dan je nieuwe energiemaatschappij berekend heeft.

Betrouwbaarheid slimme meter

Verder zijn consumenten vaak ongerust over de betrouwbaarheid van een slimme meter. Je energieverbruik gaat er doorgaans niet van omhoog. Zie je toch een onverwachte stijging, dan kan dit een aantal oorzaken hebben. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat je energieleverancier je iedere maand een overzicht van je energieverbruik stuurt. Deze kan hoger uitvallen, maar dit is slechts tijdelijk. Bij de jaarafrekening wordt het verschil gecorrigeerd.

Sommige oude woningen hadden nog een draaischijfmeter. Deze gaan langzamer draaien. Daardoor heb je eigenlijk al die tijd te weinig betaald. Dit hoef je niet terug te betalen, maar het verbruik kan daardoor wel hoger liggen.

Over het algemeen zijn slimme meters volledig betrouwbaar. Maar het blijkt dat onder extreme omstandigheden de meterstanden voor stroom te hoog kunnen zijn. Er zijn geen gevallen bekend waarbij hier inderdaad sprake van was. Het is altijd slim om zelf je meterstanden bij te houden. Als je afwijkingen ziet, kun je eventueel je energieleverancier om hulp vragen. Als er geen verklaring is, kun je een gespecialiseerde doormeting door de netbetheerder laten maken. Als de meter in orde is, betaal je 100 euro aan meetkosten. Blijkt de fout bij de meter te zitten, dan betaal je uiteraard niets.

Dubbeltarief

Ten slotte het dubbeltarief. Een contract met dubbeltarief op een slimme meter kan alleen als je meter twee telwerken heeft. De slimme meter heeft deze mogelijkheid. Energieleveranciers hoeven niet verplicht mee te werken aan enkel- en dubbeltarieven. Een nieuwe meter is namelijk een wijziging als nieuw contract. Er zijn al energieleveranciers die voor de duidelijkheid alleen maar enkeltarief aanbieden.

Dubbeltarief is in ieder geval niet altijd voordeliger. Pas als je 30 tot 50 procent meer stroom verbruikt na 23:00 of in het weekend wordt deze optie aantrekkelijker. Het accepteren van een slimme meter heeft in principe niets met het dubbeltarief te maken.

Wel is het zo dat dit gaat veranderen door ontwikkelingen op het stroomnet zelf. Oude meters registreerden dubbeltarief door een toonfrequent signaal. Dit is een achterhaalde techniek. Daarom wordt dit signaal uitgeschakeld. Normale meters (niet-slimme meters) kunnen dan dus geen onderscheid maken tussen daluren en piekuren. Wil je toch een dubbeltarief, dan heb je dus een slimme meter nodig. Als je deze niet op afstand wilt laten uitmeten, kun je dit uit laten zetten. Dan heb je een niet-slimme digitale meter.

Slimme meter en gezondheid

Sommige consumenten maken zich zorgen over de gezondheidseffecten van de slimme meter. De slimme meter verstuurt immers gegevens via het GPRS-netwerk. Daardoor zijn consumenten bezorgd over de effecten van elektromagnetische straling. De blootstelling hieraan is een stuk lager dan als je een moderne mobiele telefoon zou gebruiken. Je hoeft dus niet bang te zijn voor gezondheidseffecten.

De straling van de slimme meter is vooral vergelijkbaar met het vasthouden van een mobiele telefoon op een paar meter afstand. Maar die telefoon moet dan altijd aan staan, er moet niet mee gebeld worden en je stuurt hooguit een paar sms’jes per maand. Dat betekent dus ook dat de verbinding er niet altijd is.

Alleen als er communicatie is met de netbeheerder en een paar keer per dag als de slimme meter aan het netwerk laat weten dat hij nog werkt, is er kort sprake van verbinding. Dit is dus niet altijd het geval. Je mobiele telefoon heb je vaak veel vaker in de hand dan de slimme meter, dus is er weinig kans op negatieve effecten op de gezondheid door een slimme meter.

Gebruik je een energieverbruiksmanager met de slimme thermostaat, dan is er wel sprake van blootstelling aan elektromagnetische velden. Maar ook dit is te verwaarlozen en te vergelijken met het vasthouden van bijvoorbeeld een tablet. Een energieverbruiksmanager ligt binnen 10 tot 100 keer onder de internationale limieten. Je hoeft je dus absoluut geen zorgen om je gezondheid te maken.

Feiten en fabels slimme meter

Over de komst van de slimme meter is jarenlang veel te doen geweest. Dat komt onder meer door de grote hoeveelheden fabels die er over de slimme meter verspreid zijn. Daarom hebben we een paar van deze beweringen gecheckt.

De slimme meter bespaart energie

De slimme meter helpt inderdaad met energie besparen, maar dat gaat niet vanzelf. De slimme meter zelf zal geen energiebesparing teweeg brengen. Maar doordat de gebruiker veel meer inzicht heeft van zijn energieverbruik zal hij er meer op letten. Daardoor is er een gedragsverandering mogelijk en is het dus ook mogelijk om meer op energie te besparen.

Dit betekent dus dat de komst van de slimme meter niet automatisch betekent dat het energieverbruik ook naar beneden gaat. Wel is het mogelijk gebruik te maken van bijvoorbeeld een energieverbruiksmanager. Deze dienst geeft tips over het verbruik.

De slimme meter helpt met storing opsporen

Als er sprake is van een elektriciteitsstoring, is deze inderdaad al op te sporen nog voordat de eerste klant de helpdesk heeft gebeld. Dat komt doordat slimme meters netbeheerders in staat stellen om te zien wanneer de slimme meter stopt met werken. Door het inzicht is het niet meer nodig om hele tuinen af te graven. De verstoring zit namelijk vaak niet in de tuin, maar op de openbare stoep.

De slimme meters zijn namelijk voorzien van sensoren die doorgeven wanneer er iets niet klopt. Meten is weten. Daarom is het dus niet meer nodig om storingen door te geven. Zo kunnen storingen eerder worden opgelost.

De slimme meter is gemakkelijk te hacken

Alles wat met het internet verbonden is, kan gehackt worden. Dus ook de slimme meter. Maar de kans dat het voorkomt is klein. Het is een fabel dat de slimme meter eenvoudig te hacken is. Alle slimme meters in Nederland voldoen namelijk aan strenge eisen op gebied van privacy en (digitale) veiligheid. Het is maar lastig om het hacken in de praktijk te brengen.

Dit komt doordat de slimme meters een unieke sleutel hebben. Zonder deze unieke sleutel is het niet mogelijk verder te hacken. Zo is de energievoorziening in ons land dus altijd veilig.

De slimme meter leidt tot een hogere eindafrekening

De slimme meter leidt op zich niet door een hogere eindafrekening. Dat de eindafrekening soms hoger uitvalt, komt doordat de oude meter niet voldoende meterstanden heeft doorgestuurd. Daardoor lijkt het alsof het probleem bij de slimme meter zit, maar eigenlijk was de oude meter het probleem. Meterstanden werden bij mechanische meters vaak geschat.

Een slimme meter kan een stuk nauwkeuriger meten, waardoor de kans op fouten kleiner is. Er kan dan dus een verbruiksverschil ontstaan. Het is dus niet raar dat consumenten vaak denken dat de slimme meter de schuldige is.

De slimme meter laat mijn activiteiten zien

Het is met de slimme meter wel mogelijk te zien dat er stroom verbruikt wordt, maar niet waarvoor. Dit betekent dat de energiemaatschappij of netbeheerder dus niet kan zien waar het stroom voor verbruikt wordt. Het is dus niet mogelijk om te achterhalen wanneer iemand aan het stofzuigen is. Daarvoor moet de netbeheerder weten welke apparaten er in een huishouden opgenomen zijn. Dat is uiteraard niet het geval. Bovendien is de slimme meter niet inbraakgevoelig. De slimme meter heeft namelijk een hoge digitale veiligheid, mede dankzij de unieke sleutel die iedere meter heeft.

Voordelen slimme meter

Als je overweegt om een slimme meter aan te schaffen, kun je de voor- en nadelen tegen elkaar afwegen. De slimme meter geeft je een beter inzicht van je energieverbruik. Er zijn nog meer voordelen die voor het in huis halen van de slimme meter pleiten.

Nooit meer zelf de meterstanden opnemen

Met de slimme meter is het niet meer nodig zelf de meterstanden op te nemen. De meterstanden worden zelf bijgehouden door de slimme meter. In de slimme meter zit namelijk een versleutelde simkaart die periodiek de meterstanden doorgeeft aan de netbeheerder. Het is niet mogelijk om het verkeer af te luisteren, zodat zeker is dat de privacy gewaarborgd blijft. Verder is het niet meer nodig om thuis te blijven voor de meterstandopname.

Nooit meer verbruik schatten

Normaal gesproken wordt het verbruik geschat en komt er daarna een definitieve afrekening aan de hand van de eindafrekening. Deze komt meestal aan het einde van het jaar. Het is daardoor mogelijk dat je bij het voorschotbedrag te veel of te weinig hebt betaald. Dit bedrag wordt weer verrekend bij de eindafrekening. Als je geen meterstanden door hebt gegeven, is de kans bovendien groot dat het verbruik geschat wordt, waardoor je te veel betaalt. Met een slimme meter is dat verleden tijd, want de meterstanden worden altijd doorgegeven aan de netbeheerder. Schatten is daardoor niet meer nodig.

Overzicht energieverbruik

Ten slotte heb je altijd inzicht in je energieverbruik. Iedere twee maanden is het mogelijk om het energieverbruik in te zien. Doordat het mogelijk is het energieverbruik in de gaten te houden, kan er behoorlijk wat bespaard worden op de energiekosten. Sommige slimme meters bieden een koppeling met de energieverbruiksmanager, zodat je nog meer tips kunt krijgen over hoe je energie kunt besparen en welke apparaten de meeste energie verbruiken.

Nadelen slimme meter

De plaatsing van de slimme meter is volledig gratis. Daarom zijn er veel huishoudens die kiezen voor het laten plaatsen van de meter. Maar er zijn ook een aantal nadelen die je af kunt wegen bij de keuze of je de meter wilt laten plaatsen.

Niet zo slim

Ten eerste is de slimme meter niet zo slim als zijn naam doet vermoeden. Het is in principe een normale digitale energiemeter met een simkaart die bijhoudt hoeveel stroom en gas je verbruikt. De meterstanden worden door de internetverbinding automatisch naar de energieleverancier gestuurd. Je kunt alleen niet via een app je stroomverbruik monitoren. Dat kan alleen als je ook gebruikmaakt van een slimme thermostaat of energie-app. Verder kun je de meterstanden wel digitaal aflezen via het display van de meter.

Licht privacyrisico

De gegevens over je verbruik worden dus automatisch naar de energiemaatschappijen gestuurd. De energieverbruik wordt real time (dus ieder moment) in kaart gebracht. Dat is altijd een privacyrisico. Zo weten energieleveranciers hoeveel energie ze in moeten kopen. Dat biedt voordeel in de kosten, maar het is maar de vraag of dit privacyrisico ook wordt doorberekend aan de hand van een kostenverlichting voor de klant.

Biedt geen directe besparing

Een slimme meter biedt geen directe besparing. Het is een meetinstrument dat je inzicht geeft in je stroomverbruik. Het besparen zelf, moet je zelf doen. Bijvoorbeeld door je levensstijl aan te passen of de woning te laten isoleren. Een andere goede optie is het verlagen van de temperatuur van de verwarming.